ಭಾನುವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 6, 2011

ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿ ನಿರ್ಣಯ

ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ : ಆಯುರ್ ವಿಜ್

ಆಯುರ್ವೇದ ಒಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ವೈದ್ಯ ಪದ್ಧತಿ. ಈ ವೈದ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ರೋಗ ಪೀಡಿತರಿಗೆ ವಿವಿಧ ಸೂಕ್ತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಆಹಾರ, ವಿಹಾರ, ಪಥ್ಯ, ಅಪಥ್ಯ ಮತ್ತು ಔಷಧಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಮನುಷ್ಯನ ದೇಹವು ದೋಷ (ವಾತ, ಪಿತ್ತ, ಕಫ), ಧಾತು (ರಸ, ರಕ್ತ, ಮಾಂಸ, ಮೇಧ, ಅಸ್ತಿ, ಮಜ್ಜ, ಶುಕ್ರ) ಮತ್ತು ಮಲ (ಸ್ವೇದ, ಮಲ, ಮೂತ್ರ) ಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದೆ. ದೋಷವು ಒಂದು ಅಥವಾ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಂಚಮಹಾಭೂತಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪಂಚಮಹಾಭೂತಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತವೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ದೇಹದ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯವೂ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಏರುಪೇರು ದೇಹವನ್ನು ರೋಗಪೀಡಿತವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಮುನ್ನ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು, ಅದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವುದು ಪದ್ಧತಿ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ತನ್ನ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಜೀವನಶೈಲಿ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡು ಪಾಲಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನ ನಡೆಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಗುವ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ.

ವಿಷಯವಾತ ಪ್ರಕೃತಿಪಿತ್ತ ಪ್ರಕೃತಿಕಫ ಪ್ರಕೃತಿ
ದೇಹ ಚಟುವಟಿಕೆಬೇಗ ಪ್ರಾರಂಭ, ಅಸ್ಥಿರ, ಅತ್ಯಧಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಾರಂಭ, ಸಂದರ್ಭದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಅನ್ವೇಷಕ, ವಿಚಾರಕನಿಧಾನ ಪ್ರಾರಂಭ, ಸ್ಥಿರವಾದ ಗಂಭೀರ ವೈಭವವುಳ್ಳ ಚಟುವಟಿಕೆ
ಶರೀರ ತೂಕಹೆಚ್ಚೂ ಇಲ್ಲ; ಕಡಿಮೆಯೂ ಇಲ್ಲಮಧ್ಯಮ ತೂಕ, ಹೆಚ್ಚು-ಕಡಿಮೆ ಅಗುತ್ತದೆಅಧಿಕ ತೂಕ, ತಕ್ಷಣ ತೂಕ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ
ದೇಹ ಶಕ್ತಿದುರ್ಬಲಮಧ್ಯಮ ಬಲಬಲಯುಕ್ತ
ಚರ್ಮಒಣಗಿದ, ಒರಟಾದ, ತೆಳ್ಳನೆಯ, ತಣ್ಣಗಿನ, ಬಿರಿದ ಚರ್ಮಮೃದು, ಬೇಗನೆ ಸುಕ್ಕಾಗುವ, ಗುಳ್ಳೆ ಮೊಡವೆ ಇರುವ, ಗುಲಾಬಿವರ್ಣಮೃದು, ತಕ್ಷಣ ಸುಕ್ಕಾಗುವ, ದಪ್ಪ, ಬಿಳಿಯ ಹೊಳಪಾದ ಚರ್ಮ
ಕಣ್ಣುಚಿಕ್ಕ ಕಣ್ಣು, ರೆಪ್ಪೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಕೂದಲುಮಧ್ಯಮ, ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಕಣ್ಣುದೊಡ್ಡ, ಆಕರ್ಷಕ ಸುಂದರ ಕಣ್ಣು
ಹಲ್ಲುಗಳುಬಿರುಕುಳ್ಳ, ಏರುಪೇರಾದ, ಮಸುಕು ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರ, ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಹಲ್ಲುಗಟ್ಟಿಯಾದ, ಬಿಳಿಯ ದೊಡ್ಡ ಹಲ್ಲು
ರೋಮಕಡಿಮೆಕಂದು ಬಣ್ಣ, ವಿರಳಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣ, ಅಧಿಕ
ತಲೆ ಕೂದಲುತೆಳ್ಳಗಿನ, ಒರಟಾದ, ಒಣಗಿದ, ನೇರ, ಮಸುಕಾದ ಕಂದು ಬಣ್ಣಸ್ವಲ್ಪ ಗುಂಗುರು, ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ತೆಳ್ಳಗಿನ ಕೂದಲು. ಬೋಳಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದ ದಪ್ಪ, ಕಪ್ಪನೆಯ, ಉದ್ದವಾದ ಹೊಳೆಯುವ ಕೂದಲು
ನಾಲಿಗೆಅಧಿಕ ಬಣ್ಣದ ಕಲೆಗಳುತಾಮ್ರವರ್ಣ, ತೆಳುಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ
ಉಗುರುಬಿರುಸಾದ, ಒಣಗಿದ, ಚಿಕ್ಕ, ತೆಳ್ಳನೆಯ ಉಗುರು. ಕಡಿಮೆ ಬೆಳವಣಿಗೆಸ್ವಲ್ಪ ಹೊಳಪು, ತಾಮ್ರವರ್ಣ ಬಲವಾದ, ದಪ್ಪ, ಉದ್ದನೆಯ ಬಿಳಿಯ ಉಗುರು
ಕೈಗಳುಚಿಕ್ಕ, ತೆಳುವಾದ, ಒಣಗಿದ, ತಣ್ಣನೆಯ ಒರಟಾದ ಕೈಗಳುಬಿಸಿಯಾದ, ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ಕೈಗಳುಉದ್ದವಾದ, ದಪ್ಪನೆಯ, ದೊಡ್ಡ ಕೈಗಳು
ಕಾಲುಗಳುತೆಳುವಾದ, ಒಣಗಿದ, ಒರಟಾದ, ಬಿರುಸು ಕಾಲುಗಳುಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ, ಮೃದು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಕಾಲುಗಳುದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಕಾಲುಗಳು
ಹಸಿವು ತಡೆಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಚ್ಚು, ಕೆಹವೊಮ್ಮೆ ಕಡಿಮೆ ಕಡಿಮೆಅತೀ ಹೆಚ್ಚು
ಬಾಯಾರಿಕೆಏರುಪೇರು, ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರು ಸೇವನೆಅತೀ ಬಾಯಾರಿಕೆ, ಅತೀ ನೀರು ಸೇವನೆಕಡಿಮೆ ಬಾಯಾರಿಕೆ, ಕಡಿಮೆ ನೀರು ಸೇವನೆ
ನಿದ್ರೆಭಂಗವುಳ್ಳ, ಕಡಿಮೆ ನಿದ್ರೆ ಉತ್ತಮ ನಿದ್ರೆ, ಎದ್ದ ನಂತ ಮತ್ತೆ ನಿದ್ರೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲಅಧಿಕ, ಗಾಢವಾದ ನಿದ್ರೆ
ಕನಸುನಿರಾಶಾದಾಯಕ, ಹಾರುವುದು, ನೆಗೆಯುವುದು, ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಏರುವುದು, ಮರಳುಗಾಡು, ಒಣಗಿದ ಭೂಮಿಆಶಾದಾಯಕ, ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ, ಘರ್ಷಣೆ, ಸಾಹಸಆಶಾದಾಯಕ, ಸರೋವರ, ಹಂಸ, ಮೋಡ, ನೀರು, ಸುಖದಾಯಕ
ಧ್ವನಿಒರಟಾದ, ನಿಧಾನ, ದುರ್ಬಲ ಸ್ವರಸ್ಪಷ್ಟ, ತೀಕ್ಷ್ಣ, ಎತ್ತರದ ಸ್ವರಮಧುರ, ಆಳವಾದ, ಸ್ಪಷ್ಟ, ಕಡಿಮೆ ಸ್ವರ
ಮಾತುಪದ ನುಂಗುವಿಕೆ, ಅಧಿಕ ವೇಗ, ಅಧಿಕ ಮಾತುತೀಕ್ಷ್ಣ, ನೇರ, ಒರಟು, ಚರ್ಚೆಯುಕ್ತ, ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣನಿಧಾನ, ಮಾರ್ದನಿ, ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮಾತು
ಆಹಾರ ರಸಗಳನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವುದುಸಿಹಿ, ಉಪ್ಪು, ಹುಳಿಸಿಹಿ, ಕಹಿ, ಒಗರುಖಾರ, ಒಗರು, ಕಹಿ
ಮನಸ್ಸುವಿಶ್ರಾಂತಿ ಇರದ, ಚಂಚಲ ಮನಸ್ಸುಚಟುವಟಿಕೆಯುಳ್ಳ, ಸಮಂಜಸ ಬಲವುಳ್ಳ ಮನಸ್ಸುಶಾಂತ, ಸ್ಥಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಯುಳ್ಳ ಮನಸ್ಸು
ಗ್ರಹಣ ಶಕ್ತಿಅತಿವೇಗ, ನೆನಪಿನ ಶಕ್ತಿ ಕೆಲವು ದಿನ ಮಾತ್ರ ಇರುತ್ತದೆಮಧ್ಯಮ ಗ್ರಹಣೆ, ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತದೆನಿಧಾನಗ್ರಾಹ್ಯ, ಗ್ರಹಿಸಿದ ವಿಷಯ ಮರೆಯುವುದೇ ಇಲ್ಲ


ಲೇಖಕರ ಕಿರುಪರಿಚಯ
ಡಾ|| ಚಂದ್ರಕಲಾ ಸಿ.

ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯ ಪಧ್ಧತಿಯ ದ್ರವ್ಯಗುಣ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಹೊಂದಿರುವ ಇವರು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಆಯುಶ್ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ವೈದ್ಯಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

Blog  |  Facebook  |  Twitter

3 ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳು:

  1. ತುಂಬ ಚೆನ್ನಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡಿದ್ದೀರ.. ಧನ್ಯವಾದಗಳು..

    ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಅಳಿಸಿ
  2. ಆಯುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ ದೇಹ ಪ್ರಕೃತಿಯ 21 ವಿವಿದ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿ ವಾತ ಪಿತ್ತ ಕಪಗಳಲ್ಲಿನ ಗೋಚರಿಸುವ ಚಿನ್ಹೆಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸರಳವಾದ ಪಟ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಓದುಗರ ಮನಮುಟ್ಟುವಂತೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.ಅವರಿಂದ ಇಂತಹ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದ ಇನ್ನು ಲೇಖನಗಳು ಮುಂದೆ ಬರಲಿ ಎಂದು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತೇನೆ !!!?..

    ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಅಳಿಸಿ
  3. ಆರೋಗ್ಯವೇ ಭಾಗ್ಯ - ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಲೇಖನವು ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.

    ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರಅಳಿಸಿ